COLEGAS

viernes, 13 de noviembre de 2015

Mudanza de blogue.

Como moitos de vós sabedes, recentemente este que escribe mudouse de cidade e tamén de provincia, xa non estamos en Ourense, senón en Vigo (Pontevedra). Esta nova situación persoal obrígame a replantexar a miña actividade blogueira, polo que decidín crear unha nova ferramenta divulgativa, desta volta cun marco xeográfico máis amplo, que atinxe ao cadrante Noroccidental da Península ibérica, tomando como referencia a antiga provincia romana da Gallaecia, marco xeográfico maior que o da actual comunidade autónoma da Galiza, e que bioxeográficamente ten bastante senso á hora de contextualiza-la fauna do Noroeste Ibérico. Así nace Fauna da Gallaecia cunha filosofía similar á deste blogue pero cun marco xeográfico moito máis amplo.

Este feito non quer dizer que fauna vertebrada de Ourense se vaia pechar, seguirá actuando como até agora, como unha ferramenta de consulta para todos aqueles que desexedes saber algo máis da fauna vertebrada da moitas veces esquecida, provincia de Ourense.


martes, 7 de julio de 2015

Lagartixa dos penedos na Veiga.

Durante os derradeiros anos, a posición taxonómica da lagartixa dos penedos foi obxeto de unha profunda revisión que, segñunparece, está lonxe aínda de rematar. A lo menos, de momento, parece que as lagartixas dos penedos habitantes do cadrante noroccidental ibérico van a ser denominadas como Podacis guadarramae, sendo a subespecie que ocupa a nosa provincia "lusitanica". Así a partires de agora as lagartixas dos penedos ourensás serán Podarcis guadarramae lusitanica. 

Moitas veces temos mostrado exemplares desta especie, o réptil máis frecuente da provincia, a través das páxinas deste blogue. Sen embargo seguramente en pouco tempo estaremos a falar dunha nova revisión da especie, xa que parecen existir diferencias considerables nas poboacións desta especie que merecen a atención dos nosos científicos. 

Polo momento déixovos unha pequena mostra das lagartixas dos penedos habitantes da ribeira do encoro de Prada (A Veiga), fotografadas na compaña de David (do Pereiro), o pasado día 23 de xuño de 2015.










domingo, 5 de julio de 2015

Cobra lagarteira europea en A Veiga.

A cobra lagarteira europea (Coronella austriaca) é un ofidio frecuente na montaña ourensá, pero habitualmente está ausente das áreas baixas con maior influenza mediterránea e menos réxime pluviometrico.

A través das páxinas deste blog temos mostrado a especie en numerosas ocasións, desta volta traemos un exemplar atopado en terreos do concello de A Veiga.

As cobras lagarteiras (Coronella sp), deben o seu nome á súa alimentación, composta fundamentalmente por vertebrados de sangue fría, que debido ao seu hábitat, habitualmente en zonas rochosas, soe estar composta por lagartixas e lagartos. 

Aínda a dia de hoxe a cobra lagarteira soe confundirse erróneamente coas víboras, razón pola que en multitude de lugares son eliminadas sistemáticamente xunto con outras especies de oficios. As cobras lagarteiras son totalmente inofensivas e carecen de velelo.













miércoles, 1 de julio de 2015

Rá dos regos na Veiga.

A rá dos regos (Rana iberica) en un anfibio anuro que pasa por ser un dos anfibios máis frecuentes da nosa provincia. Onde ademáis desta especie contamos coa rá das veigas ou bermella (Rana temporaria), moito máis escasa e relegada a brañas situadas a grandes alturas nas serras orientaíns, existindo asemade un núcleo prolongación das poboacións asemtadas na confluencia das provincias de Lugo, Ourense e Pontevedra.

A diferencia entre ambas non é doada, pero habitualmente acudimos ao cromatismo da queixada, moi contrastado no caso de "iberica" e monocromático no caso de "temporaria". Nembargantes existen en ocasión indivíduos que non cumpren as características que aparecen nas guías de identificación. Como é o caso do indivíduo que nos ocupa.

Esrte indivíduo en cuestión posúe moi pouco cromatismo, trátase dun exemplar pequeno, xuvenil seguramente, de "rana iberica", tamén chamada patilonga, que foi atopado an augas do encoro de Prada (A Veiga) o pasado día 23 de xuño de 2015 na compaña de David (do Pereiro). A presneza deste tipo de indivíduos con este tipo de características en zonas próximas á distribución de "Rana temporaria", presente por exemplo en Trevinca, pode dar lugar a erros de identificación. Exemplares con características similares teñen sido vistos en toda a área de distribución de "Rana iberica". Persoalmente teño atopado moitos na Depresión Ourensá.




martes, 30 de junio de 2015

Cobra d´auga viperina na Veiga.

A cobra d´auga viperina (Natrix maura), pasa por ser un dos ofidios máis frecuentes na nosa terra. Achegada habitualmente aos cursos e masas de auga doce, pode atopartse en ocasións tamén a unha certa distancia destes, ou asociada a masas fluviais de moi escasa entidade.

Trátase dunha especie totamente inofensiva que basa a súa estratexia de supervivencia en tres puntos fundamentais. En primeiro lugar a súa imitación ás víboras, para o cal posúe en ocasións deseños cromáticos moi similares a estás, e trata de imitalas na forma cando fai o seu display intimidatorio. En segundo lugar, en ocasións pode chegar a facerse a morta, para tratar que o seu atacante a deixe en paz. e en terceiro lugar pode cagarse enriba do inimigo, costume común a outras especies de amfibios e réptiles.

Nas imaxes, optidas o pasado día 23 de xuño de 2015 no concello de A Veiga, observáse un exemplar desta especie, atopado na compaña de David (do Pereiro), nas proximidades do pobo de A Ponte.








domingo, 28 de junio de 2015

O escouparón cego, un escáncer peculiar no Val do Támega.

Seguimos a falar da riqueza herpetolóxica singular do Val do Támega, da bisbarra de Monterrei, para achegarnos hoxe ao que considero un dos seus máis peculiares habitantes, o escouparón cego (Blanus cinereus).

O escouparón ou escáncer cego é un dos máis curiosos réptiles de cantos podemos atopar na Galiza, sen embargo non é doado atopalo nela, xa que a súa presenza no país limítase exclusivamente ao val do Támega, sendo a súa clara influenza climática mediterránea a que fai posíbel a súa presenza nestas terras galegas da cunca do Douro.

Como podedes ver nas imaxes o escouparón cego é un réptil que se asemella a unha miñoca, esta semellanza reflicte a súas costumes soterráneas, meio que non abandona prácticamente nunca. A súa alimentación constitúena formigas e termes, que consume acadando as súas colonias de cría dende as profundidades do subsolo. Trátase, pese ao que en moitas ocasións dí a tradizón popular, un ser totalmente inofensivo, carecendo por completo de veleno.

Hai que recordar, asemade, que o vernáculo escouparón é frecuente no val do támega para referirse a réptiles ápodos que no resto da Galiza soen denominarse escáncer, esgonzo, liscancro ou similar.

Os exemplares das imaxes foron fotografados en terreos do concello de Monterrei o pasado día 23 de xuño de 2015 na compaña do colega David (do Pereiro). A observación desta especie na Galiza non deixa de ser un privilexio, que, agora máis que nunca, aprezo ao morar algo lonxe das terras que me viron nacer.










sábado, 27 de junio de 2015

Serpe riscada en Monterrei.

Como xa dixemos en outras ocasións, o Val do Támega pasa por ser a zona herpetolóxica por escelencia da Galiza, unha bisbarra que agacha amaior concentración de especies de anfibios e réptiles da nosa nazón.

Unha das especies que forman parte da comunidade herpetolóxica do Val do Támega é a serpe riscada ou de escada (Rhinechis scalaris). Un ofidio de tamaño medio e carácter mediterráneo que debe o seu nome ás súas características cromáticas segundo a idade do animal que estexamos a observar. O nome de serpe riscada debémosllo ás características cromáticas dos exemplares adultos, como o das imaxes, que posúen tonos pardos xeneralizados con dúas riscas escuras lonxitudinais e paralelas ao longo do corpo. O nome de serpe de escada ou escaleira ven dado polas características dos exemplares xuveniles e subadultos, que posúen riscas paralelas transversais ás riscas dos adultos, que foman un debuxo similar a unha escada de man. 

Nas imaxes podedes observar un exemplar pertencente a esta especie atopado o pasado día 23 de xuño de 2015 en terreos pertencentes ao concello de Monterrei, situado en plano corazón do Val do Támega. Os ollos esbrancuxados que lle confiren a este animal un certo aspecto pantasmal, son debidos a que o exemplar en cuestión atópase en pleno proceso de muda.

A serpe riscada ten unha distribución máis ou menos xeneralizada na provincia de Ourense, sendo un ofidio frecuente, especialmente nas bisbarras de maios influenza mediterránea. Serpe de caracter, trátase dun reptil totalmente inofensivo para o ser humano, e especialmente beneficioso para agricultura, xa que se alimenta principalmente de roedores e outros micromamíferos. Razón pola cal tamén é coñecia co nome de cobra rateira.





viernes, 26 de junio de 2015

Abellaruco en A Veiga.

O abellaruco (Merops apiaster) é un ave que como o seu propio nome indica se alimenta de abellas, aínda que tamén doutro tipo de insectos, que captura con gran mestreza no aire, de forma que en ocasións o seu voo pode resultar moi rechamante polas piruetas que pode chegar a realizar.

Na Galiza, o abellaruco avita exclusivamente o leste da comunidade, especialmente a metade oriental da provincia de Ourense, onde se atopan a meirande parte dos seus efectivos. Ave estival, migra a África unha vez rematado o período reproductor. 

Para a nidificación o abellaruco, que cría en colonias máis ou menos numerosas, constrúe ocos en taludes areosos ou arxilosos, de un modo bastante similar ás anduriñas das barreiras (Riparia riparia). 

Parece ser que no pasado o abellaruco acadou un rango de distribución maior que o actual, a´ñinda que a tendencia dos últimos anos parece indicar unha recolonización dos territorios perdidos.

Na imaxe, optida o pasado día 23 de xuño de 2015, apreciamos un exemplar pousado nun cable eléctrico, pousadoiro bastante habitual na especie, nas proximidades do pobo de Xares, no concello de A Veiga.





jueves, 25 de junio de 2015

Escáncer tridáctilo en Monterrei.

A bisbarra de Monterrei, o val do Támega, pasa por ser a comarca galega con maior número de especies de hérpetos (anfibios e réptiles). Esta riqueza, poucas veces valorada, fai deste lugar do mundo un dos máis interesantes para herpetear.

Nas imaxes temos un curioso réptil, que non por común deixa de ser interesante, o escáncer tridáctilo (Chalcides striatus), que debe o seu nome aos tres dedos que posúe en cada pata, moi reducidas e, na práctica afuncionais. Trátase dun réptil frecuente na Galiza e na nosa provincia, sobretodo nos prados de sega, cada dia máis escasos. Aparece asemade en zonas herbáceas e de monte baixo, e en zonas especialmente secas parece procurar a humidade da proximidade dos regatos.

O exemplar que vos presentamos nestas imaxes foi fotografado o pasado día 23 de xuño de 2015 en terreos do concello de Monterrei, en pleno val do Támega. Pódense apreciar as rudimentarias patas das que famamos anteriormente. O escáncer, como a gran maioría dos réptiles da Galiza, é totalmente inofensivo,   e imprescindible para o correcto equilibrio do noso ecosistema.