Celebracion de misa de pascua en el interior de una ballenaHonorius Philoponus [Caspar Plautius], Nova typis transacta navigatio novi orbis Indiæ occidentalis...
Linz, 1621.
Moitas veces nos temos achegado xuntos ao lendario ourensán, topando historias incribles
e fascinantes que agochan seres mitolóxicos, imaxinarios ou reais.
Desta volta, queridos amigos e amigas,
ímonos mergullar nas augas do noso río por escelencia o PAI MIÑO,
fonte inesgotable de riqueza e de historias, de seres reais, e imaxinarios,
que durante séculos poboaron unha terra esquecida, menosprezada, pero sin dúbida unha
das terras máis marabillosas nas que se pode nacer, a provincia de Ourense.
Contan os vellos habitantes dos pobos da ribeira miñota que seica, de cando en vez,
remontaba o río unhabalea, disque para dar a luz unha cría,
o alumbramento provocaba irremediablemente a morte da nai balea.
Disque balea somantes hai unha no mar, que, cada cinco anos remonta o río para dar vida e morrer.
Disque cando esto ocorre, grandes calamidades agardan a aqueles que moran perto do lugar, xa que
o nacimento da nova balea, e a morte da vella, era un mal presaxio, que provocaba pestes,
epidemias, morte e fame. Fame, quizáis sexa unha das palabras máis temidas dos galegos,
pois a fame é moi negra, e o tempo da fame longo de máis.
A balea, ao esmorecer, provoca inundacións coas súas últimas colvulsións, co seu último alento de vida,
malogra os cultivos, seca as vides. A balea será arrastrada de novo ao mar, polo noso Pai, o río Miño.
Unha historia incrible, sin dúbida unha das lendas máis fascinantes que me teño atopado
por estes meus lares ourensáns, sen dúbida unha historia con poucos precedentes no interior Peninsular.
Pero a nosa malpocada balea migradora tiña os días contados,
centos de anos seguindo o ciclo natural da reproducción para que un día,
a un tal Francisco Franco de Bahamonde, e outros máis tarde,
lle dera por construir "pantanos" (encoros) a esgalla,
e no Miño especialmente, impedindo para sempre que a
balea interior rematara o seu ciclo vital.
A balea é unha lenda, pero coa lenda da balea, que xa só vive na mente dalgún lonxevo galego,
do Pereiro de Aguiar, de Castrelo de Miño, de Cenlle, con ela, desapareceron moitos outros.
Con ela fóronse os salmóns,os reos, as lampreas, os sollos.
Con ela foise a rica pesquería ourensá que enchía a Praza de Abastos da capital,
con peixe miñoto de calidade, con ela fóronse moitas cousas, tamén unha parte do orgullo,
e unha parte da historia.
E agora, séculos despois da balea, décadas despois das presas, aínda estamos dando de bruces coa
contrucción de máis e máis infraestructuras fluviais, non para dar a luz a balea, senón para dar a
luz vai tu saber a onde. Disque este novo proxecto será na ribeira Sacra.
Benqueridos amigos, que non vos leven a engano, a Ribeira Sacra, é a Sagrada Ribeira do Sil,
e a min, de ben pequeno, me dicían que se algo é sagrado non se toca...
e fascinantes que agochan seres mitolóxicos, imaxinarios ou reais.
Desta volta, queridos amigos e amigas,
ímonos mergullar nas augas do noso río por escelencia o PAI MIÑO,
fonte inesgotable de riqueza e de historias, de seres reais, e imaxinarios,
que durante séculos poboaron unha terra esquecida, menosprezada, pero sin dúbida unha
das terras máis marabillosas nas que se pode nacer, a provincia de Ourense.
Contan os vellos habitantes dos pobos da ribeira miñota que seica, de cando en vez,
remontaba o río unhabalea, disque para dar a luz unha cría,
o alumbramento provocaba irremediablemente a morte da nai balea.
Disque balea somantes hai unha no mar, que, cada cinco anos remonta o río para dar vida e morrer.
Disque cando esto ocorre, grandes calamidades agardan a aqueles que moran perto do lugar, xa que
o nacimento da nova balea, e a morte da vella, era un mal presaxio, que provocaba pestes,
epidemias, morte e fame. Fame, quizáis sexa unha das palabras máis temidas dos galegos,
pois a fame é moi negra, e o tempo da fame longo de máis.
A balea, ao esmorecer, provoca inundacións coas súas últimas colvulsións, co seu último alento de vida,
malogra os cultivos, seca as vides. A balea será arrastrada de novo ao mar, polo noso Pai, o río Miño.
Unha historia incrible, sin dúbida unha das lendas máis fascinantes que me teño atopado
por estes meus lares ourensáns, sen dúbida unha historia con poucos precedentes no interior Peninsular.
Pero a nosa malpocada balea migradora tiña os días contados,
centos de anos seguindo o ciclo natural da reproducción para que un día,
a un tal Francisco Franco de Bahamonde, e outros máis tarde,
lle dera por construir "pantanos" (encoros) a esgalla,
e no Miño especialmente, impedindo para sempre que a
balea interior rematara o seu ciclo vital.
A balea é unha lenda, pero coa lenda da balea, que xa só vive na mente dalgún lonxevo galego,
do Pereiro de Aguiar, de Castrelo de Miño, de Cenlle, con ela, desapareceron moitos outros.
Con ela fóronse os salmóns,os reos, as lampreas, os sollos.
Con ela foise a rica pesquería ourensá que enchía a Praza de Abastos da capital,
con peixe miñoto de calidade, con ela fóronse moitas cousas, tamén unha parte do orgullo,
e unha parte da historia.
E agora, séculos despois da balea, décadas despois das presas, aínda estamos dando de bruces coa
contrucción de máis e máis infraestructuras fluviais, non para dar a luz a balea, senón para dar a
luz vai tu saber a onde. Disque este novo proxecto será na ribeira Sacra.
Benqueridos amigos, que non vos leven a engano, a Ribeira Sacra, é a Sagrada Ribeira do Sil,
e a min, de ben pequeno, me dicían que se algo é sagrado non se toca...
No hay comentarios:
Publicar un comentario