COLEGAS

jueves, 15 de septiembre de 2011

A loba capitolina de Xunqueira de Ambía.






"Só o que sabe que é libre, e máis libre o que máis sabe...
Só a cultura da liberdade...
Non proclamedes a liberdade de voar, senón dade ás;
non a de pensar, senon dade pensamento.
A liberdade que hai que dar ao pobo é a cultura"- Miguel de Unamuno (1864-1936)- Escritor e filósofo español.

Os lobos son protagonistas na Galiza, coma personaxe principal da película dos soños, das lendas e, tamén da realidade tanxible, coma cúspide da pirámide alimentaria, coma o derradeiro dos superpredadores que moran na Galaecia.

O lobo forma parte do senso galaico coma o himno, coma a propia bandeira, o coma a mesma lingua, e a súa pegada non só está nos montes, senón tamén no senso de cada un de nós, na nosa cultura. O lobo non é un inimigo, é un compañeiro de viaxe, que leva con nós centos de anos, e esa pegada inmemorial está en cada camiño, en cada igrexa, nos refráns, nos contos e na cultura galaica, a nosa seña de identidade, pese a quen pese.

A cultura é un concepto amplo, flexive, non ríxido, que bebe de moitas e cristalinas fontes. A nosa cultura é un río alimentado por centos de regatos históricos e prehistóricos, que coma o Miño, percorre a anosa terra camiño ao océano do coñecimento.

O lobo é sin dubida un dos grandes protagonistas da fauna vertebrada Ourensá, e como tal, deixou a súa impronta na cultura, nos mitos, no arte, nas crenzas, nos refráns. Ímonos achegar agora a un caso particular, que recentemente despertou a miña curiosidade de trovador da fauna. Trovador que agora canta aquelo que ve, e sinte...

Un día de setembro chegamos ao mosteiro de Santa María de Xunqueira de Ambía, a súa igrexa pasa por ser un dos maiores expoñentes do románico ourensán. Monumento erixido sobre unha ermida anterior alá polo ano 1164. Canecillos, metopas, capiteis forman unha monumentalidade petra de valor incalculable. Fronte á súa portada ergo os ollos para toparme de bruces cunha das lendas máis antigas xamáis contadas sobre os lobos, Luperna ergue os ollos cara o ceo, namentras Rómulo e Remo maman.

O románico bebe das fontes clásicas grecorromanas, de ahí o seu nome. É frecuente atopar, en ocasións, iconografía que fai referencia á mitoloxia clásica nas igrexas deste estilo arquitectónico medieval. Pero, contemos entón a lenda...lenda que narra a fundación da cidade de Roma, e xermolo do basto imperio romano, e que ten por protagonista a Luperna, unha loba.

Disque existía un rei por aquelas terras antigas, que matou ao seu irmán e fillos para herdar o trono, perdoando a vida á súa muller, coa condición de que non tivese descendencia. Esta muller fuxida caeu encinta do deus Marte (Deus da guerra) e deu a luz xemelgos, chamados Rómulo e Remo. Presa do pánico a nai abandonou aos nenos nunha cesta no río Tiber.

A cesta foi atopada por unha loba (Luperna), que amantou aos xemelgos até que foron atopados por un pastor, quen os adoptou. Medrados os xemelgos, enteráronse das súas orixes e foron dar conta do rei, ao que venceron. Gañada a batalla, recillas entre os irmás sobre a fundación dunha nova cidade etsado, derón coa morte de Remo a máns de Rómulo, que finalmente fundou a cidade de Roma. Historia incrible, seguramente mito, lenda duns dos pais da nosa cultura actual, non esquezamos, que ademáis de galegos somos latinos!

Máis a loba capitolina non é a única mostra de lobos da igrexa de Santa María de Xunqueira de Ambía, nela vemos lobos dando boa conta do "agnus dei", do que xa famamos con anterioridade. xa me diredes que vos parece...

No hay comentarios:

Publicar un comentario